Kabinet akkoord met afschaffen heffing op plastic wegwerpverpakking

Staatssecretaris Chris Jansen (PVV) legt zich neer bij de wens van de meerderheid van de Tweede Kamer om de heffing op plastic wegwerpverpakkingen af te schaffen. Dat bleek vandaag tijdens een debat in de Tweede Kamer, zo meldt RTL Nieuws.

Half december publiceerde Jansen nog de Kamerbrief ‘Evaluatie en moties Regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik’. Daaruit bleek toen het volgende:

Voor consumptie onderweg is het volgende besloten: 

• De meerprijs voor voorverpakte producten wordt afgeschaft, behalve voor verpakkingen die op de locatie zelf worden gevuld. Deze geldt dus alleen op plekken waar de consument een keuze heeft, 
• De vrijwillige meerprijs wordt een verplichte meerprijs van 0,25 euro per eenmalige drank- of maaltijdverpakking, 
• Het niet handhaven van het heffen van een meerprijs wordt met een jaar verlengd, tot 31/12/2025. 

Voor consumptie ter plaatse werd dit beslist:  

• De uitzondering voor papieren of kartonnen verpakkingen met slechts een klein aandeel plastic wordt beperkt tot gesloten evenementen, 
• Het niet handhaven op producten met een kleine hoeveelheid plastic voor andere locaties wordt met een jaar verlengd, tot 31/12/2025, 
• Tot slot gaat het kabinet onderzoeken of er een organisatie kan worden aangewezen die certificeert of een product plasticvrij is. 

Nu heeft Jansen zich dus neergelegd bij de Kamermeerderheid van PVV, SP, BBB, DENK en FvD die een VVD-voorstel steunt om de plastictoeslag af te schaffen.

In 2023 nam de Tweede Kamer overigens ook al al een motie van de SP (ingediend door Jasper van Dijk) aan om de extra kosten voor wegwerpbekers en -bakjes te schrappen. Destijds schoof staatssecretaris Heijnen (CDA) de uitvoering door naar haar opvolger, Jansen (PVV). Plastic Soup Foundation wijst erop dat deze maatregel voortkomt uit Europees beleid en niet zomaar kan worden geschrapt. Wat wel kan veranderen, is wie de kosten draagt.

19 miljoen bekers en bakjes per dag

Dagelijks worden er in Nederland 19 miljoen wegwerpbekers en -bakjes gebruikt. In lijn met de Europese Single Use Plastics (SUP)-richtlijn zijn er in 2019 afspraken gemaakt om dit aantal met 40% te reduceren in 2026. De heffing op wegwerpverpakkingen (50 cent extra voor een bakje en 25 cent voor een beker) was bedoeld om ondernemers te stimuleren herbruikbare alternatieven aan te bieden en consumenten aan te moedigen om zelf een herbruikbare beker of bakje mee te nemen.

Werkt een heffing wel?

Economenplatform ESB stelde al eerder dat de heffing niet tot een vermindering van zwerfafval hoeft te leiden.

De invoering van een heffing op plastic tasjes leidde wel tot een afname van 77% in gebruik. Consumenten pasten hun gedrag aan en namen vaker een eigen tas mee. Of deze gedragsverandering zich ook voordoet bij een heffing op plastic bakjes en bekers, blijft de vraag. Want wie gaat er nou met een eigen bakje naar de snackbar of Chinees?

Een meer voor de hand liggende aanpak zou zijn om de verantwoordelijkheid bij de plasticproducenten te leggen, of retailers te belonen voor het aanbieden van alternatieve materialen, stelt Maria Westerbos op Radio 1.