Een kunststof spuitgietproduct ontwikkelen lijkt vrij eenvoudig, Maar veel valkuilen en zaken worden over het hoofd gezien. Het traject als geheel wordt vaak onderschat, de kwaliteit van het eindproduct blijft achter, het gereedschap (de spuitgietmatrijs) wordt een onding en het spuitgietproces levert jarenlang problemen op.
Auteur: Barend Blok van Mikrocentrum
Om het volledige potentieel te benutten van een maakbaar spuitgietproduct, een spuitgietmatrijs die meteen produceert en een zorgeloos spuitgietproces, is de cursus Matrijzen voor kunststoffen B van Mikrocentrum daarom een aanrader. Barend Blom, opleidingsmanager bij Mikrocentrum geeft een inkijk wat er speelt rond de cursus Matrijzen voor kunststoffen B. De cursus wordt gegeven door een team van drie freelance docenten die dagelijks werken in een spuitgietomgeving. De eerstvolgende edities van de cursus gaan begin oktober van start.
Integrale aanpak
Het ontwikkeltraject van een kunststof spuitgietproduct en constructie van de bijbehorende spuitgietmatrijs behoren vrijwel simultaan te verlopen. Een bepaalde keuze in het ontwerp van het product heeft direct invloed op die van de matrijs en dat geldt ook andersom. Bij het maken van keuzes is het voor de deelnemer van belang om over voldoende basiskennis te beschikken en te weten waar aanvullende informatie te vinden is. De cursus voorziet hierin en zorgt tevens voor de uitbreiding van een netwerk met medecursisten en docenten.
Matrijzen voor kunststoffen B
Al meer dan 25 jaar is de cursus Matrijzen voor kunststoffen B onderdeel van het cursusaanbod van Mikrocentrum binnen het vakgebied Kunststof- en Matrijstechnologie. De cursus is een begrip in de markt en wordt ook gevraagd in personeelsadvertenties. Matrijzen voor kunststoffen B trekt cursisten uit heel Nederland en Vlaanderen. Steeds vaker nemen ook verschillende deelnemers van een bedrijf deel.
Data 2021
De cursus staat altijd begin oktober op de agenda voor open inschrijving op locaties in Utrecht en Veldhoven (start 7/10). Het is een avondcursus van 18.30 tot 21.15 uur in Utrecht – start van de cursus is op 4 oktober – en van 19.00 tot 21.45 uur in Veldhoven, waar de eerste cursusavond op 7 oktober is. Afgelopen jaar is de cursus klassikaal gestart en vanwege corona omgezet naar online. Hierbij gaven de docenten les vanuit een speciaal ingericht leslokaal en zaten de deelnemers thuis.
Studielast
Er zijn 20 avondbijeenkomsten van 2,5 uur, plus een examendag. Bij het lesschema is rekening gehouden met schoolvakanties en extra tijd voor het inleveren van de eindopdracht. Daarnaast is er extra tijd nodig voor de eindopdracht. De studiebelasting bedraagt 5 tot 6 uur per week. Kijk hier voor meer informatie over de inhoud en kosten van de cursus.
Circulariteit in productontwerp
De beschikbaarheid van duurzame kunststof spuitgietproducten en spuitgietprocessen begint bij het ontwerp en ontwikkelproces daarvan. Hierbij worden bepaalde keuzes gemaakt die bepalen of een product een toegevoegde waarde heeft op het gebied van duurzaamheid. Denk hierbij aan het gebruik van bioplastics of regranulaat en design for disassembly. Consumenten, bedrijven en instellingen laten bij de keuze van een bepaald product, het steeds vaker afhangen van wat de belasting voor het milieu is. Natuurlijk heeft iedere leverancier ook een steeds belangrijkere rol om hier verantwoordelijkheid in te nemen. Dat zou veel verder moeten gaan dan alleen dat het product ‘recyclebaar’ is.
Inzichtelijke calculaties
Omdat een spuitgietmatrijs een speciaal gereedschap is waarvan vaak maar één exemplaar wordt gemaakt, zijn de faalrisico’s groot en de financiële consequenties vaak niet inzichtelijk. Om op een goede manier met het management van het bedrijf en de klant te kunnen communiceren, is een overzichtelijke calculatie de basis voor het nemen van de juiste investeringsbeslissingen. Wat is het resultaat als er bijvoorbeeld geïnvesteerd wordt in een hotrunner-aanspuiting of een grotere matrijsvoudigheid?
Kostenbesparende slimmigheden
De matrijsconstructeur moet in staat zijn om bij het ontwikkelen van het matrijsconcept een zo simpel mogelijke constructie toe te passen. In de praktijk betekent dit zo min mogelijk schuiven en andere bewegende onderdelen in de spuitgietmatrijs. Tijdens de klassikale opdrachten worden de deelnemers bijvoorbeeld uitgedaagd om deelvlakken, deellijnen en delingen zodanig te kiezen dat het kunststof spuitgietproduct zo gunstig mogelijk kan worden gevormd en gelost. De uitkomsten worden onderling vergeleken en de docent komt met verrassende oplossingen.
Online leerportaal
Tijdens de eerste klassikale les ontvangen de deelnemers verschillende lesmappen. Ongeveer twee weken voor de start van de cursus is het online leerportaal beschikbaar. De deelnemers komen goed voorbereid naar de les. Het leerportaal bevat alle informatie over het lesschema, examenreglement en een forum. Per lesmodule is er een inleiding, individuele voorbereiding, klassikale bijeenkomst, huiswerkopdracht, meerkeuzevragen en infotheek.
Eindopdracht
Binnen een multidisciplinair team stap-voor-stap een complete eindopdracht uitwerken is een belangrijk onderdeel van de cursus. De eindopdracht wordt verstrekt door een van de docenten en het team doet een concurrentieonderzoek, maakt concept-productschetsen, kiest een productconcept aan de hand van een matrix, selecteert kunststof materiaal via een materiaaldatabase, maakt een samenstellingstekening met stuklijst en 2D-tekeningen van de productvormende delen. Ook worden berekeningen gemaakt voor de sluitkracht, inspuitvolume, warmteoverdracht en matrijssterkte.
Teamwork
De eindopdracht wordt dus binnen een bepaalde teamsamenstelling uitgewerkt, waarbij de deelnemers onderling veelvuldig contact hebben en van elkaars vakdiscipline leren. Zo leert de procesengineer van de materiaalleverancier en de matrijsconstructeur van de productontwerper en andersom. Tijdens de cursus Matrijzen voor kunststoffen B is de deelnemer binnen een multidisciplinair team medeverantwoordelijk om een klantopdracht (eindopdracht) in alle facetten van het ontwikkeltraject te doorlopen.ExamendagAan het eind van de cursus is er een examendag bij Mikrocentrum in Veldhoven. In de ochtend een schriftelijk examen van 2,5 uur met vragen over alle lesmodules. In de middag krijgt iedere groep 30 minuten voor het presenteren van de eindopdracht aan de examencommissie en 15 minuten voor het beantwoorden van vragen.