Op het Machineplein van de Kunststoffenbeurs 2023 tonen internationale en nationale exposanten ook dit jaar state-of-the-art technologie voor de kunststof- en rubberindustrie. Eén thema voert de boventoon: duurzaamheid, concreet vertaald in een lagere CO2-emissie en energieverbruik.
Door: Frank Coenen
De behoefte aan duurzame materialen en producten neemt toe. De kunststof- en rubberketen is een deel van de oplossing voor de transities die komende jaren hun beslag krijgen. "Kunststoffen staan onterecht in een kwaad daglicht. Ze zijn een materiaal om op geniale wijze van weinig grondstoffen veel te maken", zegt Bob Pieterse, marketing manager bij Plastima. Hij is daarom blij met het thema van Kunststoffenbeurs dit jaar: Trots op Kunststoffen.
CO2 Emissie data
Dit neemt niet weg dat er ook druk op de sector staat om te verduurzamen. Stilaan worden de effecten van regels die samenhangen met de Green Deal van de EU zichtbaar, zoals maakbedrijven die CO2 emissiedata moeten aanleveren van producten die ze maken. "Dat begint bij de multinationals en van daaruit druppelt het langzaam door naar de spuitgieters", zegt Robbert Weijers, sales manager bij Arburg Benelux. Arburg viert dit jaar het eeuwfeest en brengt daarom een speciale jubileummachine mee naar Den Bosch. Deze Allrounder 470 H combineert energie-efficiency met hogere productiviteit. Ook bij de Oostenrijkse spuitgietmachinefabrikant ENGEL ziet men de interesse van klanten voor de CO2 footprint toenemen. De omslag gaat snel, merkt Ruud Heerkens, Application & Digitalisation Engineer. Klanten zoeken naar oplossing om circulair te kunnen ondernemen.
Terechte aandacht voor circulariteit
Terecht, vindt Franz Hinterreiter, Managing Director ENGEL Benelux. "Kunststoffen zijn te waardevol om te verbranden. Met slimme oplossingen kunnen we de kwaliteit van recyclaat zo goed maken als die van virgin materiaal." Hij doelt dan niet alleen op hergebruik van industriële afvalstromen uit de kunststofverwerkende industrie zelf, maar ook op post-consumer afvalstromen. Wellicht blijft het gebruik van recyclaat voor bepaalde toepassingen in de medische- of automobielindustrie voorlopig nog wensdenken, bij Engel is men overtuigd dat recycling veel breder kan worden ingezet dan nu gebeurt.Ook bij hoogwaardige technische kunststoffen.
Dat het adoptieniveau achterblijft en er zelfs een tekort is aan gerecycleerde kunststoffen, heeft te maken met gebrek aan regelgeving. "Het is aan de overheden en de politiek om hergebruik te pushen", zegt Franz Hinterreiter. ENGEL heeft de oplossingen om méér met recyclaat te werken klaar. Deze variëren van besturingssoftware om de spuitgietmachines qua OEE on par te houden als je met recyclaat gaat werken tot en met oplossingen als skin-melt (co-injection van recyclaat en virgin materiaal).
Vol-elektrische spuitgietmachines
Duurzaamheid draait niet alleen om recycling van kunststoffen. Het terugdringen van energieverbruik is eveneens een oplossing. Sommige fabrikanten zetten hiervoor in op elektrische spuitgietmachines. De Kunststoffenbeurs heeft dit jaar een primeur: voor het eerst in 15 jaar is er een werkende Ferromatik vol-elektrische spuitgietmachine te zien. Plastima zal deze demonstreren op het Machineplein. Het Duitse merk, onderdeel van de Amerikaanse Milacron groep, is lange tijd afwezig geweest op de Kunststoffenbeurs. "Dit jaar gaan we het herintroduceren. Met een robot en een hydraulische arm die de producten uitwerpt", zo schetst Bob Pieterse, van Plastima, dit deel van stand die de Bredase machineleverancier dit jaar heeft.Hij merkt dat vol-elektrische spuitgietmachines in trek zijn, mede door de hogere energieprijzen. Naast deze Ferromatik spuitgietmachine, met sluitkrachten tot 8000 ton, staat een microspuitgietmachine van Dr. Boy, met de Procan Alpha 4 besturing. Dr Boy heeft deze besturingssoftware volledig zelf ontwikkeld om het proces precies te kunnen aansturen. Plastima laat ook andere technologie zien, zoals het laserlassen van LKPF en de nieuwste HIQ Dialoque #2 van Herrmann Ultraschall. Hiermee gaat de machineleverancier Playmobil dolfijntjes lassen. De nieuwe generatie van deze ultrasoon lasapparatuur maakt een nog nauwkeurigere las mogelijk.
Hybride technologie en Industrie 4.0
Arburg heeft bij de jubileummachine juist gekozen voor een hybride concept: elektrische aandrijvingen om energieverbruik en CO2-emissie te reduceren en een hydraulische injectie-unit die robuust is en de investeringskosten drukt. Volgens de fabrikant zal deze slimme hybride oplossing nog vele jaren effectief blijken te zijn en qua energieverbruik gelijk te presteren als een vol-elektrische machine. Vergeleken met de puur hydraulische spuitgietmachines heeft de Allrounder H470 een 50% betere energie-efficiency, is de CO2 emissie 12.000 kg per jaar minder, verbruikt deze 35 procent minder olie en 50 tot 70 procent minder koelwatervermogen. De oplossing om te verduurzamen zal echter niet alleen komen uit de overstap van puur hydraulische naar hybride en vol-elektrische machines. Digitalisering is een ander thema dat hierbij nadrukkelijk een rol speelt. "De digitalisering van de spuitgietfabriek wordt steeds belangrijker", zegt Robbert Weijers van Arburg. "Door alle machines via een netwerk te verbinden met een centrale computer en van daaruit te besturen, kunnen we een efficiencyslag maken."
De Duitse spuitgietmachinefabrikant gaat dit connected concept, onderdeel van ArburgXworld, demonstreren op het Machineplein. Met de juiste interface laten zich zelfs oudere spuitgietmachines connecteren. Vervolgens volgt de operator via het dashboard grafisch de machines en analyseert in het AnalyticsCenter de productiedata om afwijkingen in het proces te detecteren. "In de klassieke werkwijze grijp je pas in als je geen goede producten meer maakt; als er afkeur ontstaat. Dan ben je te laat", zegt Robbert Weijers. "Met de digitale omgeving kun je voor die tijd ingrijpen."
Kunststoffen waardevolle bouwstenen
Deze monitoring software zorgt uiteraard direct voor een beter rendement van het machinepark en een constantere kwaliteit. Dat laatste sluit naadloos aan op de trend om te verduurzamen: minder afval betekent minder materiaalverspilling en minder CO2-emissie. Circulaire kunststofverwerking vraagt om een holistische aanpak, zegt Ruud Heerkens van ENGEL; een samenspel tussen applicatie, materiaal en besturing van de spuitgietmachines. Het Oostenrijkse concern zal dit op de Kunststoffenbeurs demonstreren aan de hand van concrete applicaties.
Engel heeft voor de aansturing van het spuitgietproces Inject 4.0 ontwikkeld, waarmee digitaal gecompenseerd wordt voor de variaties die recyclaat met zich meebrengt. Hierdoor kan voor meer toepassingen recyclaat worden gebruikt. De echte doorbraak van circulair ondernemen, zo zeggen Heerkens en Hinterreiter, is vooral een kwestie van de juiste mindset, nu de technische oplossingen er zijn. Vaak roept het woord plastic een negatieve reactie op. "Mensen verbinden plastics met goedkope producten; ze moeten leren dat plastics dezelfde bouwstenen zijn als andere materialen", aldus de directeur van ENGEL Benelux. Kunststoffen zijn een enabler voor bijvoorbeeld de energietransitie en het terugdringen van energieverbruik. CO2 belasting en maatregelen als statiegeld helpen hierbij, meent hij. "Hou het materiaal in de cyclus."