De Leidse promovenda Jo-Anne Verschoor heeft een brede, willekeurige collectie bacteriën onderzocht op hun vermogen om plastics af te breken. Bijna twintig procent de bacteriële stammen bleek dit te kunnen. Al hadden ze daar wel wat aanmoediging voor nodig.

Het onderzoek verscheen in het tijdschrift Communications Biology, onderdeel van Nature.

"Bacteriën zijn net als mensen", zegt Verschoor over de aanmoediging. "Net als wij doen ze dingen niet zomaar uit automatisme, maar wel als je ze aanspoort. Wij gaan ook pas rennen als we door een tijger worden achtervolgd."

Op dezelfde manier gaan bacteriën die veel suiker, en dus energie, om zich heen vinden niet iets doen wat veel moeite kost. Als ze ‘honger' hebben, gebeurt echter dat wel, zo bleek tijdens proeven in het lab, waar Verschoor modellen van plastics toevoegde aan platen met bacteriën. Op een gegeven moment ‘voerde' ze de bacteriën geperforeerde stukjes plastic.

De microbiologe kon gebruik maken van een grote collectie bacteriën van het type Streptomyces die al aanwezig was in de universiteit. Ze werden dus niet verzameld met het oog op de afbraak van plastics. "Bij ander onderzoek kijken onderzoekers soms ook welke bacteriën gedijen op een vuilnisbelt", zegt Verschoor. Deze collectie was in dat opzicht onbevooroordeeld. Het ging bovendien om een mix afkomstig uit meerdere continenten. 

De biologe ontdekte niet alleen dat 18 procent van de onderzochte stammen onder de juiste omstandighedenplastics kon afbreken, maar ook dat dat het gen ‘Lipase A' hier een belangrijke rol in speelt. Als het in grote getale aanwezig was, gingen de organismen sneller plastic afbreken.