MaterialDesign paviljoen op Materials Engineering 2011

Foto van: redactie
Geplaatst door redactie

Op 25 en 26 mei vindt de beurs Materials Engineering plaats. Het thema van deze editie luidt smart and functional materials. In dit kader zal een speciaal paviljoen worden ingericht door de stichting MaterialDesign (MD). De doelstellingen van MD sluiten naadloos aan op het thema van de beurs. Waar de beurs zich richt op de materialen zelf, richt MD zich op de problematiek van het ontwerpen van dergelijke materialen.

Waarom ‘ontwerpen van materialen’?
Het vakgebied ontwerpen heeft veel specialisaties, bijvoorbeeld industrieel ontwerp, bouwkundig ontwerp, grafisch ontwerp, mode, mechanisch ontwerp enzovoort. Het ontwerpen van materialen wordt zelden als professie genoemd. Er zijn natuurlijk materiaalkundigen, maar dat zijn niet noodzakelijkerwijs ontwerpers.
Oorzaak is dat materialen in het verleden zelden werden ontworpen: ze waren het resultaat van toegepast onderzoek. De vraag naar en de toepassing van materialen waren niet van belang, want er was een vrijwel onbeperkte vraag naar nieuwe en betere materialen. De concurrentiestrijd op de markt was voorheen ook minder groot en daarom was er weinig noodzaak tot optimalisatie en tot het industrieel ontwerpen van materialen.
Tegenwoordig ligt dat anders: enerzijds is het noodzakelijk om producten voortdurend te verbeteren om interessant te blijven voor de markt, anderzijds biedt moderne materiaaltechniek een weelde aan nieuwe mogelijkheden voor ontwerpers.

Het ontwerpen van een materiaal: hoe gaat dat?
Het ontwerpen van een materiaal ontwerpen lijkt veel op industrieel ontwerpen – en dat is het eigenlijk ook. Alle bekende ontwerpmethoden en technieken zijn ook bruikbaar bij het ontwerpen van materialen, zoals het “user centered design” en “design for emotion”. Ook kan men bij materialen “functie-integratie” en “quality function deployment” (QFD) nastreven. Een ander kenmerk van industrieel ontwerpen, de multi-factor benadering, is toepasbaar op materialen. Hierbij wordt simultaan gekeken naar gebruik, fabricage, duurzaamheid, kostprijs en functionaliteit. Meestal vanuit toepassingsituaties (context).

Wat is het bijzondere van materiaalontwerpen?
Het staat in het algemeen verder van de eindgebruiker af. De eigenlijke klant is de ontwerper, maar het zou voor een materiaalontwerper onverstandig om uitsluitend naar de ontwerper te luisteren. De materiaalontwerper moet de productontwerper eigenlijk een stap voor zijn. Als pas met materiaalontwerpen wordt begonnen als de productontwerper weet wat hij of zij wil, dan is de materiaalontwerper te laat. Een goede materiaalontwerper leeft in de toekomst.
Een goed voorbeeld is de textielindustrie, waar materiaalontwerpen al langer een erkend vak is. Als de procesindustrie een nieuwe techniek ontdekt om een vezel met speciale eigenschappen te fabriceren, dan is het niet ongebruikelijk om aan designers te vragen om met laboratoriumresultaten stoffen en vervolgens kledingstukken te ontwerpen. Deze ontwerpen worden wereldwijd onderzocht op marktkansen. De ontwerper van de vezels staat ver af van de markt, maar krijgt op deze wijze informatie over marktkansen voordat er grote investeringen worden gedaan.

Wat is nog meer belangrijk?
Kenmerkend is ook de voorwaartse integratie. Functies die vroeger in het productontwerp gerealiseerd werden, worden nu steeds vaker in het materiaal geïntegreerd. Een bekend voorbeeld is Corus (tegenwoordig Tata). Dit bedrijf ging dat zijn staal voorverzinkt aanleveren aan de auto-industrie, en dat zijn aluminium platen ging voorzien van een laagsmeltend oppervlak zodat het te solderen is. Er komen steeds meer slimme halffabricaten in de handel met toegevoegde functies zoals lassen en lijmen, antislip, waterafstoting, scharnierfuncties, enzovoort.
Spectaculair zijn de voorbeelden waarbij materialen functies vervullen waar vroeger apparatuur voor nodig was: openen en sluiten, aandrijving, ventilatie, elektriciteit opwekken, warmte opslaan, pompen, enzovoort.

Wie kunnen deelnemen?
Deelnemers aan het MaterialDesign paviljoen moeten aan enkele voorwaarden voldoen:
1. Het paviljoen staat niet open voor bedrijven en instellingen waarvan verwacht mag worden dat ze als zelfstandig standhouder aan de beurs kunnen deelnemen.
2. De deelnemers moeten actief zijn op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe materialen en halffabricaten. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om ontwerpbureaus, ingenieursbureaus, startende fabrikanten, onderwijsinstellingen, onderzoeksinstellingen en promotie instituten.

Ga voor meer informatie naar de website van Materials Engineering.