17 feb. 2010
2 minuten
Elektroluminescentie is een betrekkelijk eenvoudige technologie die ongeveer vijftig jaar op de markt is. Het gaat om een materiaal dat licht geeft met behulp van wisselstroom. Het lijkt op de werking van een magnetron, waarin polaire watermoleculen heen en weer gaan en daardoor opwarmen. In elektroluminescente materialen is het water vervangen door fosforescerende stoffen, bijvoorbeeld zinksulfide/mangaan, die niet warm worden maar licht gaan geven.
De fosforescerende stof bevindt zich tussen twee geleidende oppervlakken die de elektriciteit transporteren; minstens één van de twee buitenlagen moet lichtdoorlatend zijn. Er kunnen ook elektrisch isolerende lagen tussen de geleidende laag en de fosforescerende laag zitten. De opbouw is bijvoorbeeld: geleidende laag, isolerende laag, fosforescerende laag, isolerende laag, geleidende laag. De geleidende lagen zijn vaak heldere kunststof folies of dunne platen, met een transparante geleidende coating. Meestal wordt polycarbonaat gebruikt, maar ook andere transparante materialen, zoals polyesters, zijn geschikt.
In de praktijk
Een paar jaar geleden demonstreerde Lyttron (een dochter van Bayer) het gebruik van elektroluminescentie in een ‘lampje’ in een damestas. Het bleef een kleinschalige toepassing, voornamelijk doordat kleine en goedkope LED-lampjes voor dit soort toepassingen op de markt kwamen.
Elektroluminescentie in kleding is een andere potentiële markt, en er zijn al T-shirts verkrijgbaar die oplichten. Het bijbehorende pakket met batterijen kan in de kleding worden verwerkt of als een gordel worden gedragen. Allerlei kledingstukken kunnen zo worden voorzien van een lichtgevende opdruk’. Goedkoop is het niet, maar dat maakt het extra begerenswaardig.
Er zijn ook serieuzere toepassingen van elektroluminescentie, zoals een lichtstaaf die de chemisch lichtgevende staaf vervangt. De staaf werkt met 1,5-volt batterijen die door een mini-transformator wordt omgezet in 100 v en 200-400 Hz wisselstroom.
Andere mogelijkheden zijn interieurpanelen zoals plafonds, muren, meubels en schaduwloze achterverlichting. Oftewel: waar LED’s tot dusver niet voor kunnen worden gebruikt.
DuPont bracht Luxprint op de markt, een serie elektroluminescente inkten waarmee patronen kunnen worden aangebracht op (kunststof) oppervlakken.
Wat de helderheid van het licht betreft: een elektroluminescent paneel op 110v/650 Hz met een oppervlak van 1,5 vierkante meter, zou net zo veel licht geven als een 60-watt gloeilamp. Lichtgevende plafonds, muren en zelfs vloeren zijn mogelijk, en kunnen over bestaande oppervlakken worden aangebracht.
Dit artikel is gebaseerd op een langere publicatie van Allan L. Griff op www.omnexus.com
Op de foto een T-shirt met elektroluminescente print. Ga voor meer informatie naar de website van www.zinoz.com