5 feb. 2010
5 minuten
De nieuwjaarsbijeenkomst van NRK in Amsterdam, 20 januari 2010 in Amsterdam, stond in het teken van crisis, herstel en duurzaamheid. Vanaf het derde kwartaal 2009 is voorzichtig economisch herstel zichtbaar. Duidelijk genoeg voor NRK-voorzitter Kees van Oostenrijk om de zegenrijke kant van een stevige crisis te benoemen: ‘Dat moest de jonge garde een keer meemaken, het geeft meer bagage voor de toekomst’, zei Van Oostenrijk. Hij bestempelde 2010 als het jaar van ‘middellange-termijndenken’.
Voor de traditionele nieuwjaarsbijeenkomst was de NRK dit jaar neergestreken in het Dialogues House in Amsterdam. Dit centrum is op initiatief van ABN-AMRO opgezet als inspirerende omgeving die ondernemend handelen stimuleert en frisse ideeën losmaakt. Een ‘thuis’ voor de kunststofsector dus, waar vernieuwing en inspiratie standaard is. De bijeenkomst draaide om crisis, herstel en duurzaamheid, in onderlinge samenhang.
Duurzaamheid
Als er één boodschap duidelijk uit de NRK-bijeenkomst overkwam, dan was het wel duurzaamheid, gestimuleerd door zowel sterk gegroeid milieubesef als grondstoffenschaarste en technische ontwikkeling. NRK-voorzitter Kees van Oostenrijk noemde de opkomst van bio-based kunststoffen, hergebruik van kunststoffen en de nadrukkelijke steun van de sector aan Nedvang-operatie Plastic Hero. Hij riep de niet-deelnemende gemeente Rotterdam dan ook op tot herbezinning. ‘Ongescheiden afvalinzameling is negatief voor de CO2-emissie, slecht voor het milieu en staat haaks op de doelstellingen van Rotterdam Climate Initiative.’
‘Plastic Soep’
Zuur maar boeiend was de presentatie van Jesse Goossens, naar aanleiding van haar boek ‘Plastic Soep, een zoektocht in blogs en interviews naar de gevolgen van plastic vervuiling op de oceanen, het milieu en onze gezondheid (Lemniscaat, Rotterdam, 2009). Dit boek inventariseert de omvangrijke vervuiling die zich onder invloed van wereldwijde golfstromen concentreert in een vijftal gorgelende afvoerputten waaronder de Great Pacific Garbage Patch. De benaming ‘plastic’ in plaats van ‘garbage’ kan het imago van kunststoffen beïnvloeden, dus de kunststofindustrie spreekt liever van ‘Garbage Soep’.
Feit is niettemin dat dit afvoerputje tien jaar geleden al 44.000 ton kunststoffen bevatte en inmiddels zelfs moeilijk bevaarbaar is. De auteur wilde deze afvalproblematiek vanuit oplossingsrichtingen in beeld brengen, maar ontkwam niet aan een lange lijst negatieve feiten zoals: het fatale effect op zeezoogdieren, de grote hoeveelheid onverteerbaar kunststof in de maag van vissen en vogels en de grote concentraties toxische stoffen aan microdeeltjes kunststof.
‘De schoonheid van het kleurige kunststof slaat om in schadelijkheid zodra het in de natuur belandt en niet afbreekt’, aldus Jesse Goossens. Ze noemde kunststoffen een ‘wonderstof die we niet kunnen missen’, en pleitte er daarom voor het probleem aan te pakken in productie en omgang met kunststoffen: ‘Stop de stroom kunststof afval naar de oceanen en maak wegwerpkunststoffen echt bio-afbreekbaar en zonder schadelijke en toxische stoffen. Ook goede scheidbaarheid, recycling en verantwoord gedrag dragen bij aan de oplossing.’
Jesse Goossens besloot haar presentatie met een oproep aan de NRK om van 2010 het begin van het einde van het probleem te maken. Een oproep die op voorhand niet aan dovemansoren was gericht, want de NRK heeft zich al tot milieuminister Cramer gericht met initiatieven om vanuit de sector bij te dragen aan de ontwikkeling van een eco-efficiënte economie. In de komende periode wil NRK het thema nader uitdiepen, mede in samenwerking met Hogeschool Windesheim.
Groene indicatoren
Tot genoegen van de aanwezigen hield ook Han de Jong, chef econoom van ABN-Amro, het vooral op groen, zij het met een paar rode stippen. Een jaar geleden schetste hij een dieprood beeld, nu kon hij aan de hand van een groot aantal zeer diverse indicatoren en hun correlaties vooral stijgende lijnen noemen. Zo wijst de daling in de Amerikaanse WW-aanvragen op naderende groei van de werkgelegenheid tegen het einde van dit kwartaal. Diverse indices signaleren stijgend ondernemersvertrouwen in zowel Duitsland als in de gehele eurozone. Han de Jong noemde de vrachtcijfers van luchthaven Frankfurt een goede indicator voor de ontwikkelingen in de wereldhandel. De forse stijging die Frankfurt per eind 2009 registreert komt vanaf een heel lage basis, maar gaat de goede kant op, zo liet hij zien.
Voor de Nederlandse economie was de ABN-Amro-econonoom wel positief, maar nog niet jubelend: ‘Het producenten- en consumentenvertrouwen verbetert, maar er is nog een lange weg te gaan. Vooral de opkomende economieën groeien al sterk, maar Nederland loopt achter op de wereld’, signaleert De Jong. Als voorbeeld noemde hij het vroege keerpunt en het sterke herstel in de industriële productie van Brazilië. ‘Nederland volgt dit, maar minder sterk’.
Euro-correctie
‘De correctie van de euro is begonnen’ kondigde Han de Jong aan, op basis van ontwikkelingen in de purchasing power equity (PPE). Deze index beziet de koersverhoudingen – hier tussen dollar en euro – op basis van koopkracht. De verwachting is dat de euro-dollarverhouding zich op korte termijn rond 1,45 tot 1,50 beweegt en volgens naar 1,30 wegzakt. Naast de dollar zal ook het Britse pond enig herstel vertonen, verwacht ABN-Amro.
Olieprijzen stijgen – maar niet meer zo sterk
Rond de voor de kunststofindustrie zo belangrijke olieprijzen, deed Han de Jong de interessante voorspelling dat grote olieproducenten zoals Saudi-Arabië wel een hoge prijs wensen, maar niet meer zo ver willen gaan dat de westerse economie ineenstort. ‘De vorige piek in de olieprijzen was onterecht. We zaten al in een recessie, en de olieprijs gaf een extra klap. De komende periode rekenen we met een olieprijs in de bandbreedte 70 tot 100 dollar per vat’, aldus De Jong. Hij concludeerde dat het mondiale herstel heeft ingezet, waarbij Nederland achterloopt en vooral de bouwsector voorlopig nog in heel zwaar weer blijft. Het herstel zal in 2010 doorzetten en in 2011 weer een lichte terugval laten zien. De inflatie blijft daarbij laag, de rente zal op een rustig niveau blijven hangen, maar wel oplopen. Opgemerkt zij dat de stijgende olieprijzen ook duiden op groei in de kunststoffenproductie, echter met een zwaartepunt in onder meer China en de V.S. Het in Nederland ingezette herstel lijdt hieronder.
Energiepluimen NRK
Medisize te Hillegom, Quadrant EPP in Almelo en Caligen in Breda veroverden alle drie een NRK-‘Pluim’ op grond van hun opmerkelijke energiebesparing. De wedstrijd vloeide voort uit de Meerjarenafspraken Energie-Efficiency, waaraan honderd rubber- en kunststofbedrijven hebben deelgenomen. Ten opzichte van 2007 is de totale energie-efficiëntie van de sector met ruim vijftien procent verbeterd, blijkt uit de monitoring-resultaten van 2008. De NRK-pluimen zijn mede mogelijk gemaakt door SenterNovem.
Medisize realiseerde energiebesparing in de productieprocessen dankzij investeringen in onder meer elektrisch aangedreven spuitgietmachines en zone-afsluiters in het persluchtnet.
Quadrant EPP behaalde energiewinst in de productketen met doordachte producten zoals kabelschijven en trackplates die de levensduur verlengen, en zowel materiaal als transportkosten besparen.
Caligen Europe tenslotte koos de groene weg met grootschalige inzet van duurzame energie, over 2008 voor het equivalent van 14 000 GJ.
Voor 2010-2011 draait het in NRK-gelederen om de Prima Ondernemen Award, waarvoor het draait om maatschappelijk verantwoord ondernemen. De komende periode worden de deelnemer onder de loep genomen, de uitslag volgt januari 2011.
Ewald Lohmann
Op de foto Jesse Goossens, auteur van ‘Plastic Soep’, die ervoor pleitte het afvalprobleem aan te pakken bij de productie van kunststoffen en door het gedrag te veranderen, om zo de toevoer van afval naar de oceanen te stoppen.