23 dec. 2009
4 minuten
Energie en CO2 zijn niet meer weg te slaan uit het nieuws. In de kunststofindustrie vervult energie in dubbel opzicht een sleutelrol. Het biedt een kans, want kunststoffen zorgen in tal van producten voor massareductie en dus een lager energiegebruik. Tegelijkertijd vormen hoge energieprijzen een bedreiging, ze maken materialen duur. Op het Energy Efficiency Plein op de ESEF laten de NRK, enkele partnerinstituten en machinebouwers zien hoe de branche en de keten hiermee om kunnen gaan.
Energiebesparing is de leden van de Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK) niet vreemd. Sinds er twintig jaar geleden voor het eerst structureel aandacht kwam voor het energieverbruik in deze sector, hebben NRK-bedrijven al zo’n kleine 66 procent energie bespaard. Vooral sinds eind jaren negentig de branche meerjarige energieafspraken met de overheid (MJA) heeft gemaakt, worden de bedrijven qua energie steeds efficiënter.
Kostenreductie door energie besparen
De laatste jaren krijgt het thema energie ook nog uit een ander oogpunt aandacht van de bedrijven: kostenbesparingen. Hoewel het aandeel van de energiekosten in de totale productiekosten erg afhankelijk is van het type product en soort kunststof dat verwerkt wordt, kun je als vuistregel hanteren dat 10 procent van de kostprijs door de energiekosten wordt bepaald. “Als je daar de helft vanaf kunt halen, zijn dat vijf belangrijke procenten”, zegt Mark Verveer van KraussMaffei, een van de exposanten op het Energy Efficiency Plein. Ook de NRK, die het initiatief voor dit plein op de beurs heeft genomen, komt in haar Ketenanalyse Energie van 2009 tot de slotsom dat hier nog kansen liggen.
Elektrische spuitgietmachines
Want de nieuwe generatie volelektrische spuitgietmachines biedt een flink besparingspotentieel. Dat komt vooral doordat deze machines tijdens het dode moment in het spuitgietproces, als het product afkoelt, praktisch geen energie verbruiken. Een klassieke hydraulische spuitgietmachine laat daarentegen altijd de hydrauliekpompen lopen, tegen hoog energieverbruik. Bij gewone kunststoffen (dus geen technische materialen) kun je zo de helft van de energiekosten besparen, schat Verveer van KraussMaffei in. Toch blijft het aandeel volelektrische spuitgietmachines in de Benelux (15 procent) ver achter bij dat in Azië (70 procent) en Noord-Amerika (50 procent). Zijn spuitgieters daar kiener op zo’n kostenpost? Verveer ziet een andere reden voor de verschillen tussen de drie continenten. “In Europa hoef je voor de nauwkeurigheid geen elektrische machine te kopen. De hydraulische machines zijn hier ook nauwkeurig. In Amerika en in Azië, waar de hydrauliektechniek minder verfijnd is, niet. En de meerprijs van een elektrische machine verdien je nu in Europa nog niet terug met het lagere energieverbruik.” Gemiddeld zijn deze machines zo’n 20 procent duurder dan een gelijkwaardige hydraulische. Als er seriemachines komen, zoals de KM 100 ton 380 AX die op de ESEF staat, worden deze machines voor iedereen betaalbaar, verwacht Mark Verveer.
Anders construeren
Michel Van der Motten van Wittmann Battenfeld, een van de andere exposanten op het Energy Efficiency Plein op de ESEF, denkt dat dit een kwestie van tijd zal zijn. Deze producent slaagt er al in om het prijsverschil tot 10 procent te beperken.
Kortere cyclustijden
De kans die deze ontwikkeling biedt, is het versterken van de concurrentiepositie van de kunststofverwerkende industrie. De energiebesparing van de volelektrische machines is namelijk slechts een kant van de medaille. Dit type spuitgietmachine heeft tevens een kortere cyclustijd, zodat je productiviteit omhoog gaat.
Doorbraak komt
Bij beide machinebouwers rekent men op een doorbraak van de elektrische spuitgietmachine. Van der Motten schat het marktpotentieel op 30 tot 40 procent. De techniek heeft namelijk ondanks de vele voordelen ook zijn beperkingen. Bij zware sluitkrachten (boven de 400 ton) heeft het geen zin servomotoren te plaatsen omdat die zo gigantisch worden, dat je het energievoordeel teniet doet. In Japan heeft UBE ooit een elektrische spuitgietmachine gebouwd met een sluitkracht van 3300 ton, voorzien van servomotoren met een vermogen van 975 kW.
Een tweede beperking van de elektrische spuitgietmachines is de versnelling bij het injecteren van zeer dunwandige producten. Die is nog onvoldoende om een goede vulling van de matrijs te krijgen. Meestal is het materiaal afgevroren voordat de matrijs geheel gevuld is. Daar hebben de constructeurs oplossingen voor; daar hangt wel een prijskaartje aan. “Maar de hydraulische snelloper is ook een stuk duurder dan een standaard machine”, zegt Verveer, die de elektrische spuitgietmachine in de basis juist geschikt vindt voor de korte cyclustijden uit de verpakkingswereld.
Hele keten betrekken
Energiebesparing zal echter niet alleen uit de machines komen. De NRK verwacht dat meer en meer gekeken zal worden naar de totale energiebalans in de keten. “Dat gaan we ook laten zien op de ESEF”, zegt Jacqueline de Waal van de NRK. Ze geeft een eenvoudig voorbeeld: door een spuitgietproduct beter stapelbaar te maken, passen er wellicht veel meer in een vrachtauto waardoor je in de transportfase veel energie kunt besparen. Nog een voorbeeld: een bloempot van biokunststof kan met pot en al in de grond, is niet schadelijk voor het milieu en voorkomt afval. “De grootste besparingen voor het milieu zitten vooral in een slimmer product, waardoor je energie spaart in de gebruiksfase of afvalfase. Daarom moeten we als kunststofverwerkende industrie de hele keten erbij betrekken. Dat levert wellicht sneller resultaat dan procesverbeteringen, hoewel we die zeker ook moeten doen.”
De beurs vindt plaats van 9 tot en met 12 maart 2010 in Jaarbeurs Utrecht. Meer informatie is te vinden op de website.
.-.-.-.