1 jul. 2009
5 minuten
Op 17 juni hield de Federatie NRK haar ledenvergadering. Voorzitter Kees van Oostenrijk opende de bijeenkomst met de opmerking dat hij heel lang heeft volgehouden dat de crisis/recessie niet diep zou worden en niet lang zou duren, maar dat hij hier soms aan twijfelt – zij het dat hij blijft hopen.
De beurskoersen gaan omhoog, maar zijn nog niet stabiel. Voor de industrie lijkt de situatie nog niet te verbeteren. Punt is dat de ‘productiepijplijn’ leeg is, en dat de opdrachten wel weer moeten komen. De EuPC (Europese brancheorganisatie voor kunststofverwerkers) en de economische goeroes zijn positief. Het advies is: blijf niet bij de pakken neerzitten.
Van Oostenrijk stelde dat er veel schade is aangericht en dat er veel reële en soms intense pijn is. Duidelijk is dat de markt dat de markt blijvend zal veranderen en dat de industrie zich zal moeten aanpassen. De NRK kan helpen bij het overleven, onder andere door te bemiddelen bij kredietverstrekking. Vooral kleinere bedrijven hebben weinig markt- en financiële kennis. De NRK kan bemiddelen bij het vinden van begeleiding. Hetzelfde geldt voor bedrijven die horizontale of verticale samenwerkingspartners zoeken. Op 15 september organiseren de NRK, SenterNovem en Berenschot en seminar getiteld ‘Rubber-, lijm- en kunststofbedrijven: winnaars in een vitale keten’. Van Oostenrijk adviseerde om deze periode te gebruiken om werknemers verder te scholen en om zoveel mogelijk gebruik te maken van de faciliteiten die de NRK als brancheorganisatie biedt.
Ontwerpen in een dynamische markt
De eerste spreker, Gus Rodriguez van Philips Design, legde uit hoe je te werk gaat bij het ontwerpen van de toekomst in een dynamische markt. Een van zijn stellingen was: ‘ontwerpers mensen moeten kennen en trends onderkennen’. Zij moeten vanuit een breed perspectief werken en bijvoorbeeld ook de psychologie en antropologie bij een ontwerp betrekken. Rodriguez stelde dat het ontwerpmodel van het industriële tijdperk hiërarchisch of piramidevormig was. In de toekomst wordt het meer een cirkel met netwerken van waaruit een ontwerp tot stand komt.
Economie van de crisis
Esther-Miriam Sent, hoogleraar economische theorie en economisch beleid aan de Radbaud Universiteit Nijmegen, begon met de kennis en kunde te relatieveren. Zij haalde Laurence J. Peter aan (die van het Peters’ Principle), die ooit heeft gezegd: een econoom is een deskundige die morgen weet waarom de zaken die hij gisteren voorspelde vandaag niet gebeurden. Sent haalde de econoom Keynes aan, die stelde dat de overheid in moeilijke tijden haar uitgaven moet vergroten en in goede tijden verkleinen. In de jaren negentig raakte Keynes in diskrediet, maar er komt weer meer belangstelling voor zijn opvattingen. De economische recessie is niet de enige crisis die de wereld het hoofd moet bieden. Er zijn nog drie mondiale pijnpunten: de bevolkingscrisis, de energiecrisis en de klimaatcrisis. Alle crises vragen om denken en doen voor de lange termijn. Het advies is: leer lessen uit de huidige crisis en probeer er sterker uit te komen. Daarbij moeten wij er waarschijnlijk van uitgaan dat groei niet per definitie gelukkig maakt, maar krimp maakt wel ongelukkig. Sent adviseerde om te streven naar een duurzame ontwikkeling en naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Momenteel wordt er nogal eens geroepen om meer regels en toezicht. Dit kan echter leiden tot een onwerkbare situatie. Veel regels werken verstikkend en zijn nauwelijks te handhaven. Wees open: een te gesloten en te strakke organisatie kan negatief werken. Er ontstaat een ongezonde wantrouwige sfeer waar onvoldoende uit komt. Openheid en samenwerking geven betere resultaten. Tot slot adviseerde Esther-Miriam Sent om meer vrouwen aan te nemen. In de Verenigde Staten staan momenteel bijna meer vrouwen op de loonlijst dan mannen. ‘De crisis is het gevolg van mannelijk gedrag. Benoem meer vrouwen aan de top en het zal niet weer gebeuren.’
Forum
Het openbare gedeelte van de ledenvergadering werd besloten met een forum, geleid door Esther-Miriam Sent, waarin zitting hadden Gé Morssink (Hertalan), Menno Krommenhoek (HSV) en Gerben de Boer (Kornelis). Het forum en de zaal gaven antwoord op vragen zoals: wie ervaart negatieve gevolgen van de crisis, wie ziet ook positieve kanten, wanneer en hoe is uw bedrijf geraakt door de recessie, welke maatregelen zijn er getroffen, welk probleem is het grootst. Het beeld was wisselend. Bedrijven hebben ervaren dat er omzet is weggevallen door factoren die zij zelf niet in de hand hebben. Andere zijn omgeschakeld van productie op handel en op het vaker bezoeken van bestaande en nieuwe klanten, die graag willen weten welke innovatieve processen er mogelijk zijn. Het bestelgedrag van de klant heeft tot gevolg dat er meer pieken en dalen zijn in de productie, waardoor het hollen of stilstaan is. Het betalingsgedrag is er niet beter op geworden en leidt tot liquiditeitsproblemen. De leverancier eist betaling binnen 30 dagen, de klant wil pas na 60 dagen of nog later betalen. Hoe de tussenliggende periode te overbruggen, nu de banken nauwelijks kredietverzekeringen afgeven en bedrijven zelf moeten financieren? Nieuwe klanten worden met wantrouwen benaderd: waarom zijn zij van leverancier veranderd? De meeste bedrijven investeren minder in machines. Dat is ook helemaal niet nodig, nu een deel van het machinepark stil staat. Iemand in de zaal stelde echter dat er momenteel machines te koop zijn voor een prijs die een jaar geleden niet denkbaar was. En dan koop je natuurlijk machines die op langere termijn meer energievoordeel leveren, zoals elektrische spuitgietmachines. Hetzelfde geldt voor personeel: een jaar geleden waren geschoolde werknemers niet te vinden, nu zijn ze er wel en ze zullen in de toekomst heel erg nodig zijn. Duurzaamheid is een soort containerbegrip dat soms irritatie oproept. Bedrijven houden zich er wel degelijk mee bezig, ook al noemen ze het niet zo. Een wat ongewoon voorbeeld van duurzaam te werk gaan is een bedrijf dat zijn mensen vraagt om, als ze de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen, aan de bel te trekken. Geldzorgen geven namelijk stress en dat leidt weer tot ziekte. Dat moet je zien te voorkomen.
Tot slot
De verwachtingen in de zaal waren voor de korte termijn niet erg optimistisch. Velen denken dat pas in 2011 een werkelijk herstel van de economie zal optreden. De tijd zal het leren. Maar dat er veel blijvend zal veranderen, is wel duidelijk.