13 mei. 2009
5 minuten
Het debat over de Joint Strike Fighter gooide roet in het eten; CDA-kamerlid Pieter Omtzigt zou op het VMK-seminar van 23 april 2009 spreken over vergroening van het belastingstelsel, maar moest plots in de Tweede Kamer blijven om te stemmen. De verpakkingenbelasting bleef echter goed voor pittige stellingen tijdens het VMK-seminar ‘Duurzame wereld, met kunststof verpakkingen.’Aan het woord kwamen fiscalisten, de levensmiddelenindustrie en ondernemers in de kunststofverpakkingsindustrie. Een uitgebreid verslag.
Foto: Ab Hordijk, voorzitter van de VMK, vindt de verpakkingenbelasting een ongepaste maatregel
Enorme voedselverspilling
Op het VMK-seminar in Garderen werd stilgestaan bij het spanningsveld tussen (kunststof)verpakkingen en de verpakte producten. VMK-voorzitter Ab Hordijk haalde in zijn openingswoord een recent onderzoek aan uit het Verenigd Koninkrijk. Uit dit onderzoek blijkt dat de gemiddelde Engelsman ongeveer een derde van het voedsel dat hij heeft gekocht, weggooit. Niet omdat het bedorven is, want 61 procent ervan kan nog gegeten of gedronken worden. Die hoeveelheid staat in schril contrast tot de minimale hoeveelheid voedsel die verloren gaat bij de productie, verwerking en distributie ervan.
“Verpakkingstax ordinaire belastingmaatregel”
Hordijk koppelde de resultaten van dit onderzoek aan de invoering van de verpakkingenbelasting. De verpakkingenbelasting is ingesteld vanuit de filosofie ‘de vervuiler betaalt’. Maar zou dan niet beter het verpakte product belast kunnen worden? “De milieudruk van een gemiddelde kunststofverpakking is namelijk een fractie van die van de milieudruk voor productie, verwerking en transport van voedsel: ten hoogste 2,5 procent”, aldus Hordijk. Hij is dan ook van oordeel dat de verpakkingenbelasting voor de overheid niets anders is dan een nieuwe inkomstenbron. “Niets wijst erop dat de verpakkingenbelasting een verschuiving teweeg zal brengen naar verpakkingsmaterialen die het milieu minder belasten. Naar verwachting zullen evenals vroeger de te leveren functies van de verpakking en het verpakkingsmateriaal doorslaggevend blijven.”
Hordijk stelde dat de kunststofindustrie een discussie over het milieu niet uit de weg gaat en afgerekend wil worden op milieuprestaties van haar producten. “De verpakkingenbelasting biedt die mogelijkheid niet en laat bovendien de milieuprestatie tijdens de gebruiksfase buiten beschouwing. De VMK blijft daarom voorstander van het afschaffen van de verpakkingenbelasting”, zo sprak hij.
Levensmiddelindustrie ook ongelukkig met verpakkingstax
“Helemaal mee eens: afschaffen! De verpakkingenbelasting beperkt alleen maar de koopkracht van de consument.” Philip den Ouden, directeur van de FNLI (Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie) zette direct de toon in zijn presentatie. Hij sprak over de ketenbenadering met verpakkingen. “Die cirkel moet rond zijn en daar waren we al lang mee bezig voordat de politiek het onderwerp oppakte. De taken waren verdeeld in de verpakkingsconvenanten. Maar de overheid zei: ‘Per 1 januari 2006 zult u producenten/importeurs verantwoordelijk zijn’. Daarmee werd de keten verbroken.”
De FNLI-achterban moet de producentenverantwoordelijkheid organiseren. Den Ouden hekelde het gebrek aan vrijheid om keuzes te maken. “Die keuzevrijheid is er niet. De uitvoering ligt noodgedwongen deels bij de gemeenten, het gescheiden inzamelen van huishoudelijk afval.” De ketens van papier en karton, glas, metaal en hout zijn redelijk gesloten, zodat nu op kunststof wordt focust om de ambitieuze doelstelling van 42 procent inzameling in 2012 te realiseren.
Productprestaties in de keten
De kunststofindustrie blijft werken aan verbetering van productprestaties. Hans Kolnaar (manager Intelligence & Business Development, SABIC Europe) presenteerde een aantal ontwikkelingen, zowel over nieuwe grondstoffen, als over verduurzaming van productielocaties. Kolnaar liet in zijn betoog zien dat de nieuwe materialen op verschillende plekken in de keten milieuvoordeel opleveren.
Nampak zet in het Verenigd Koninkrijk melkflessen van SABIC’s vernieuwde HDPE op de markt. Bij de verwerking van het materiaal is o.a. minder energie nodig, het product is stijver (met gewichtsbesparing als gevolg) en beter recycleerbaar. De prestaties komen neer op een gewichtsreductie van 37 naar 34 gram per HDPE-literfles. Die 3 gram staat gelijk aan 7,2 gram minder CO2 per fles.
Een ander concreet voorbeeld betreft yoghurtcups, waarvoor SABIC nieuwe PP-blokcopolymeren ontwikkelde. De dunwandige verpakking van 5 gram kon nog dunner worden gemaakt. De 10 procent dunnere wanden leiden tot 10 procent besparing in materiaal met als resultaat een yoghurtcup van 4,5 gram. Bij deze besparingen komen nog de voordelen bij van energiebesparing door verbeterde flow en de verwerkingstemperatuur die 25 graden lager is. Dat tikt aan bij miljoenen stuks yoghurtcups.
Jongeren en duurzaamheid
Alle inspanning voor verduurzaming is bedoeld om de wereld te behouden voor toekomstige generaties. Met kennis van zaken sprak Paul Sikkema (directeur van onderzoeksbureau Qrius) over de jongeren van deze tijd. Jongeren zijn interessant voor ondernemers, simpelweg omdat ze de beslissers van morgen zijn. Bovendien beslissen ze nu al mee over eten, drinken, computers en vakanties, en ze hebben zelf ook veel geld te besteden.
Jongeren zijn begaan met het milieu en betrokken bij maatschappelijke onderwerpen, maar dat vertaalt zich nog niet in activiteit. En als ze al verantwoorde producten gebruiken, dan beseffen ze het niet eens. Bovendien zijn ze erg op de prijs; het mag niet meer kosten. “Ik ben ervan overtuigd dat duurzaamheid wel een belangrijk onderwerp in de nabije toekomst wordt. Maar het prijsverschil moet dan wel minimaal zijn”, aldus Sikkema.
Consumentenmacht via internet
Sikkema waarschuwde nog voor de macht van de consument op internet. Ter illustratie toonde hij een filmpje, gemaakt door vier Belgische studenten, over de overname van een Belgisch busbedrijf door een Duitse onderneming. Er kwam geen argument aan te pas. Maar de impact was groot. Met als effect dat de overname in het parlement werd besproken en uiteindelijk is afgeblazen. “Het filmpje op youtube is heel anders dan bijvoorbeeld de aanpak van Greenpeace, maar het is wel heel effectief.”
Mening van KPMG over verpakkingstax
Eibert de Vries van KPMG Meijberg & Co verving CDA-kamerlid Pieter Omtzigt op het VMK-seminar. De verpakkingenbelasting was van oorsprong bedoeld om inkomsten te genereren voor milieudoeleinden, maar wordt in sommige lidstaten niet puur voor dit doel ingezet. De Vries meldde dat het een reëel gevaar is dat als een lidstaat eenmaal de verpakkingenbelasting heeft ingesteld, het een reguliere inkomstenbron wordt, ongeacht de milieu-impact van de belaste items. De Nederlandse overheid stelt daar tegenover: “Met de verpakkingenbelasting wordt onder de noemer ‘de vervuiler betaalt’ milieuvervuilend gedrag belast dat tot op heden nog niet was belast. [..] Wij achten dit een voldoende rechtvaardigingsgrond voor het introduceren van een nieuwe belasting in plaats van het verhogen van een bestaande belasting.” Eibert de Vries vroeg zich af waar de koppeling ligt tussen dat wat de overheid wil bereiken en de verpakkingenbelasting: “Hoe kom je vanuit deze regeling naar het bedrijfsleven toe om aan het milieu te werken? Of is het bedoeld om de schatkist te vullen?”
Meer informatie over het VMK-seminar: www.vmk.nl