20 jan. 2009
2 minuten
De bekende kunststofpop Barbie is 50 jaar geworden. Barbie is vanaf het begin een verkoopkanon gebleken; in het eerste jaar werden er meteen 350.000 verkocht. Het succes wordt verklaard door het feit dat Barbie altijd goed afgestemd is geweest op de eigentijdse mode en de jeugdcultuur. Tegenwoordig wordt Barbie gemaakt van ABS en PVC.
Barbie ontsproten aan Bild Zeitung
De geestelijk moeder van de 29 centimeter lange Barbie is Ruth Handler uit Californië. Hoewel: zij werd geïnspireerd door de Duitse pop Bild Lilli die weer was ontleend aan een komische strip van Reinhard Beuthin in Die Bild Zeitung. Handler was getrouwd met een van de oprichters van de Amerikaanse speelgoedfabrikant Mattel, dat Barbie tot de dag van vandaag verkoopt. Tegenwoordig wordt de plastic pop in China gemaakt, maar waar precies, dat wordt zorgvuldig geheim gehouden.
Een miljardenbusiness
De jaarlijkse omzet aan Barbie is ruim een miljard euro, en wereldwijd zijn meer dan een miljard barbies verkocht, waarvan vooral in Europa, Amerika en Japan. Waar de pop vroeger alleen van PVC werd gemaakt, daar wordt de romp tegenwoordig van ABS gemaakt, en het hoofd van zacht PVC.
Barack Obama Ken
Barbie kon al vroeg met kleding en accessoires in verschillende gedaanten worden gekocht, waaronder die van dokter, brandweervrouw, astronaut en… presidentskandidaat! Vanaf 1961 hoefde Barbie niet meer alleen te zijn; haar mannelijke maatje Ken werd in het leven geroepen. Deze gegevens combinerend, is het voor de gelegenheid van de presidentiële inauguratie wellicht aardig om een speciale Barack Obama Ken in het leven te roepen…
Populair, maar controversieel
Barbie is om een aantal redenen ook controversieel gebleken: ten eerste stond de zwierige dame op gespannen voet met de puriteinse jaren vijftig waarin zij werd gelanceerd. In de moslimwereld wilde de verkoop om die reden nooit vlotten. In 1995 werd Barbie in Saoedi Arabië zelfs tot persona non grata verklaard omdat zij de moslimdresscode aan haar laars lapte…
Feministen negatief over Miss Wespentaille
Verder had de kruisorde der feministen het land aan miss Wespentaille. De onrealistisch vrouwelijke dimensies van Barbie zouden het beeld van de vrouw als lustobject bevestigen. Sterker nog, zo klonk uit andere hoek: de Barbie zou kinderen kunnen aanzetten tot vermageringsinspanningen met mogelijk anorexia tot gevolg.
PVC en de tand des tijds
De kranten stonden in maart 2000 vol met berichten over weer een ander probleem van Barbie: haar vermeende giftigheid. Het harde vinyl dat werd gebruikt in de oorspronkelijke Barbiepoppen, zou giftige chemicaliën lekken; dit zou kunnen leiden tot kanker bij de kinderen die ermee speelden. Technische experts wezen de claim echter af.
Verkleurende Barbies in musea
Dat er overigens sprake is van migratie van weekmakers uit het PVC naar het oppervlak van Barbie, is zeker, zo betoogde Yvonne Shashoua, een Deense studente Chemical Engineering in 1999. Het dibutyl ftalaat dat als weekmaker in PVC werd gebruikt, zou – bij kamertemperatuur – tien jaar na de fabricage zijn gemigreerd naar het oppervlak. Gevaarlijk zou dit dus niet zijn, maar de kwaliteit van het PVC zelf wordt er wel door aangetast. De reden: aan de uittredende stof doen micro-organismen zich tegoed, die aldus op het PVC gaan floreren.
Bij musea heeft dit proces geleid tot een volgend probleem: aangetaste en verkleurende Barbies! De tip van Schashoua aan musea: stel Barbies tentoon in gekoelde ruimten, want dit vertraagt de afbraak van zacht PVC aanzienlijk.