29 jun. 2007
3 minuten
Het thema duurzaam produceren bevindt zich allang niet meer in de geitenwollen sokkensfeer. Duurzaamheid is een kans om geld te verdienen; het omgekeerde geldt ook: alleen als er geld mee kan worden verdiend, zal er duurzaam worden geproduceerd. Vanuit deze economische en ecologische achtergrond organiseerde de ING Bank voor vijftien ondernemers binnen de Limburgse maakindustrie een ronde tafelbijeenkomst over duurzaam produceren in chateau Sint Gerlach in Valkenburg.
Zo langzamerhand wordt de noodzaak van duurzaamheid wel breder onderkend. Dit vanuit het besef dat grondstoffen eindig zijn en het milieu niet elke belasting verdraagt. En zo proberen producenten winst met duurzaamheid te verenigen.
Voorbeelden van duurzame productie
Ter inleiding op de discussie werd een film getoond met voorbeelden van duurzaam produceren volgens het Cradle to Cradle principe. Hierbij wordt het productafval na de gebruiksfase niet weggegooid, maar opnieuw gebruikt of als compost verwerkt. Zo werkt Ford Motor Company in Amerika aan een auto waarvan het restmateriaal na de gebruiksfase volledig kan worden opgenomen in de biosfeer of de zogenoemde technosfeer.
Onderdeel van het Cradle to Cradle idee is het omgekeerd ontwerpen: Design for Disassembly. Nike ontwierp volgens dit principe een schoen die na de gebruiksfase in enkele seconden kan worden gedemonteerd, en waarbij bijna geen lijm meer is gebruikt. De verschillende onderdelen kunnen worden hergebruikt of afbreken in de natuur. Een ander voorbeeld is een kunststof bureaustoel die bestaat uit zestien onderdelen die allemaal herbruikbaar of biodegradeerbaar zijn; elk onderdeel kan binnen vijftien seconden worden gedemonteerd.
Een ander voorbeeld van duurzaamheid is de manier waarop Ford Motor Company haar immense gebouwen van een nieuw dak voorzag. De daken van de fabrieken in Detroit werden voorzien van een vegetatielaag; het gevolg: meer natuur, lagere stookkosten, natuurlijke waterzuivering en minder lekkage. De enorme investering in duurzaamheid werd na enkele jaren terugverdiend en levert het bedrijf nu besparingen op.
Geconfronteerd met al deze beelden toonden de Limburgse ondernemers zich geïnspireerd. Men erkende tijdens de discussie de noodzaak van duurzaamheid. Verschillende aanwezigen gaven aan op hun manier al volop daarmee bezig te zijn. Een aantal reacties:
Henk Vostermans, Vostermans Ventilation:
“Het was een inspirerende bijeenkomst waarin vele aspecten van duurzaamheid naar voren kwamen. Eens te meer blijkt hoe belangrijk het is om het thema duurzaamheid mee te nemen bij nieuwe investeringen. Wat betreft onze huidige productie werken we al heel duurzaam. Bijna alle onderdelen van onze producten – waaronder vele soorten ventilatoren – zijn recyclebaar. Bovendien gaan onze producten heel lang mee, wat ook afval voorkomt. Ik pleit er echter voor dat de omgeving wordt geprikkeld om die duurzaamheid te belonen, bijvoorbeeld via een label op de producten. Wordt duurzaamheid niet goed naar het publiek toe uitgedragen, dan zal productie al gauw worden gedaan door degene die het voor de laagste kosten doet, wat toch vaak ten koste gaat van kwaliteit en duurzaamheid.”
Mr R. Cox, directeur Planet Prosperity Foundation; advocaat bij Paulussen Advocaten en Procedures:
“Het mooie van de film is dat we een ander model kregen gepresenteerd: én een groeiende economie, én een groeiend welzijn. De filosofie achter het Cradle-to-Cradle idee is de metafoor van de natuur. In de natuur komt afval niet voor; alles wordt hergebruikt. De mens is het enige onderdeel van de natuur dat afval produceert. Waarom zouden we aan die situatie niet een einde proberen te maken.”
Belemmeringen voor duurzaamheid
Veel aanwezige directeuren waren het erover eens dat globalisering en duurzaamheid niet altijd goed samengaan. Toenemende contacten leiden tot meer mobiliteit en meer brandstofgebruik. Bovendien leidt milieuwetgeving in Europa tot het verschuiven van vervuilende activiteiten naar buiten Europa. Daardoor wordt vervuiling slechts ‘geëxporteerd’.
Een ander bezwaar dat aan bod kwam is het feit dat voor de productie van hernieuwbare grondstoffen land is benodigd dat daardoor niet meer kan worden gebruikt voor de agrarische productie. Verwezen werd naar Mexico, waar de bevolking haar favoriete gerechten nauwelijks nog kan eten door de torenhoge maïsprijs, nu maïsarealen ook worden aangewend voor de productie van maïszetmeel als grondstof voor biopolymeren.
Duurzaamheid: en nu?
Het wachten is op meer producten en diensten waarin duurzaamheid een organisch deel vormt van het ontwerp. Het is duidelijk dat daarin nog een wereld valt te winnen, en dat nog veel onderzoek noodzakelijk is. Zo wordt er door grote bedrijven als DSM en GE Plastics volop onderzoek gedaan naar de verwerkbaarheid van biopolymeren voor het spuitgieten.
Dat duurzaamheid echter een factor van belang is geworden bij nieuwe investeringsbeslissingen, daarover waren alle ondernemers het wel eens. Dit nuchtere besef was misschien wel de grootste winst tijdens een interessante discussiebijeenkomst in een dromerig Limburgs kasteel.